De aankondiging van de hoger dan verwachte handelstarieven door president Trump is het slechts mogelijke scenario voor de economie en financiële markten. De kans op een recessie is hierdoor aanzienlijk toegenomen en ook de inflatie zal naar verwachting weer oplopen. De scherpe daling van aandelen doet denken aan de coronacrisis en de financiële crisis van 2008, maar obligaties bieden enige bescherming.
De handelstarieven
Trump heeft een minimumtarief van 10% ingevoerd voor alle geïmporteerde goederen, met veel hogere tarieven voor landen waarmee de Verenigde Staten (VS) een handelstekort heeft. Zo introduceerde Trump onder andere tarieven van 34% voor China (bovenop de 20% die al bestond), 20% voor de EU, 24% voor Japan, 26% voor India en 46% voor Vietnam. Daarnaast gelden er specifieke tarieven voor bepaalde productgroepen, zoals 25% op auto’s, en tijdelijke uitzonderingen voor onder andere chips en medicijnen.
Deze maatregelen betekenen een fundamentele herstructurering van het mondiale handelssysteem, waarbij de tarieven terugkeren naar het niveau van de jaren 30 van de vorige eeuw. Trump tracht met de introductie van deze tarieven het handelstekort van de VS (van circa 100 miljard dollar per maand) terug te dringen en de productie van goederen terug te brengen naar de VS. Hoewel er bij economen en politici enige sympathie bestaat voor het tegengaan van de negatieve effecten van de globalisering en het bestrijden van oneerlijke concurrentie, is de remedie van de VS in de vorm van de introductie van grootschalige wereldwijde handelstarieven een roekeloos experiment. Op korte termijn zijn er grote economische risico’s, terwijl de eventuele positieve effecten (in de vorm van het terugbrengen van productie naar de VS) tijd kosten.
…de tarieven keren terug naar het niveau van de jaren 30 van de vorige eeuw…
Implicaties voor de economie
De wereldeconomie staat er na deze week een stuk slechter voor. Bedrijven, consumenten, overheden en financiële markten worden door de ingevoerde handelstarieven geconfronteerd met grote onzekerheid, waarmee we bovendien in de recente geschiedenis geen ervaring hebben. Het is onduidelijk of en hoelang deze tarieven blijven gehandhaafd, worden verlaagd of juist verhoogd. In die zin is de huidige onzekerheid vergelijkbaar met de coronaperiode. De kans op een recessie en hogere inflatie is in ieder geval aanzienlijk gestegen, maar het is niet duidelijk welke regio’s of bedrijven de zwaarste gevolgen zullen ondervinden. In de VS zijn de recessiekansen toegenomen vanwege onzekerheden voor bedrijven en consumenten en een hogere inflatie. Bedrijven in China, de EU en andere regio’s zullen waarschijnlijk minder producten naar de VS kunnen exporteren, terwijl markten zoals de EU mogelijk overspoeld worden met Chinese producten die niet in de VS verkocht kunnen worden.
Implicaties voor financiële markten
De aankondiging van forse handelstarieven door president Trump afgelopen week zorgde voor een neerwaartse spiraal op de financiële markten. Aandelen kenden vorige week de slechtste week sinds de coronacrisis en de markten in Azië beleefden vandaag de slechtste dag sinds 2008. Ook andere risico-indicatoren zoals de VIX index en de koersen van diverse cryptovaluta duiden op paniek. Beleggers zoeken veilige havens, hetgeen positief uitpakt voor bijvoorbeeld veilige obligaties en in mindere mate goud. Ook binnen de portefeuilles van DoubleDividend stonden aandelen fors onder druk, maar boden obligaties en in mindere mate alternatieven enige bescherming. Hoogwaardige obligaties profiteerden van lagere kapitaalmarktrentes, maar de risico-opslag op risicovolle bedrijfsobligaties steeg juist fors. Beleggers verwachten meer renteverlagingen nu de kans op een recessie groter is.
Koersen van aandelen staan over een breed front onder druk, in alle regio’s en alle sectoren. Amerikaanse aandelen dalen vanwege een mogelijke recessie, een hogere verwachte inflatie en mogelijke tegenmaatregelen van andere landen. Aandelen buiten de VS staan onder druk vanwege het mogelijke verlies van de VS als een belangrijke klant en het risico van een wereldwijde recessie.
…aandelen kenden vorige week
de slechtste week sinds de coronacrisis…
Bedrijven worden op verschillende manieren geraakt door de tarieven. Sommige bedrijven, zoals bijvoorbeeld Nike en Apple, hebben vooral last van de toevoerketens. De schoenen van Nike worden veelal in Vietnam gemaakt en op de import van deze schoenen komt opeens een tarief van 46%. Hetzelfde geldt voor de iPhone die in China wordt gemaakt. Bedrijven moeten deze kosten doorrekenen (hetgeen leidt tot inflatie en mogelijk minder vraag) of een deel van de winstmarge inleveren. Andere bedrijven, zoals bijvoorbeeld Duitse automobielbedrijven, verliezen vooral een afzetmarkt doordat vanwege de importtarieven van de VS lokale producten relatief goedkoper worden. De Amerikaanse consument zal nu eerder een Ford kopen in plaats van een BMW of Volkswagen. Sommige Chinese producten zullen met tarieven die oplopen tot wel 70% misschien wel helemaal niet meer worden verkocht in de VS. Het zijn dus vooral bedrijven die fysieke producten verkopen die worden geraakt. Diensten zoals bijvoorbeeld software, consultancy en adverteren zijn in principe vrijgesteld van tarieven. Bedrijven die vooral diensten leveren zoals Microsoft of Google worden natuurlijk wel beïnvloed door een mogelijke recessie en kunnen worden geraakt door tegenmaatregelen van bijvoorbeeld de EU.
Implicaties voor de beleggingsportefeuilles
De aankondigingen hebben geleid tot een eerste schokreactie op de financiële markten. De situatie verandert echter per dag. Andere landen reageren met tegenmaatregelen en daar zal de VS dan weer op reageren. Zo heeft China inmiddels een tarief van 34% aangekondigd op de import van Amerikaanse producten, en waarschijnlijk zullen meer landen met een tegenreactie komen. Dit kan zorgen voor verdere escalatie. Tegelijkertijd bestaat er ruimte om te onderhandelen.
Trump wil met de tarieven het initiatief naar zich toetrekken en onderhandelingen afdwingen. Ook zal de druk in de VS toenemen om snel een oplossing te vinden, gezien de roep van een groeiende groep Republikeinen en financiers van Trump om tot een compromis te komen. De situatie kan dus zowel verbeteren als verslechteren, maar zal voorlopig onzeker blijven.
We verwachten dat financiële markten daarom ook nog wel enige tijd onrustig zullen blijven met mogelijke forse uitslagen zowel naar boven als naar beneden. We blijven de situatie nauwgezet volgen en zullen de portefeuilles aanpassen waar nodig, door te kijken naar de beste bescherming en de beste lange termijnkansen, afhankelijk van welke landen, sectoren en beleggingscategorieën het meest getroffen worden.
